Լեո Մորիցևիչ Գինցբուրգ |
Լեո Գինսբուրգ
Լեո Գինցբուրգի գեղարվեստական գործունեությունը վաղ է սկսվել։ Ն.Պոլուկտովայի մոտ Նիժնի Նովգորոդի երաժշտական ուսումնարանի դաշնամուրի դասարանում սովորելիս (ավարտել է 1919-ին), դարձել է Նիժնի Նովգորոդի նվագախմբային երաժիշտների միության նվագախմբի անդամ, որտեղ նվագել է հարվածային գործիքներ, շչակ և թավջութակ։ Որոշ ժամանակ Գինցբուրգը, սակայն, «փոխեց» երաժշտությունը և Մոսկվայի բարձրագույն տեխնիկական դպրոցում ստացավ քիմիական ինժեների մասնագիտություն (1922): Սակայն շուտով նա վերջապես հասկանում է, թե որն է իր իրական կոչումը։ Գինցբուրգն ընդունվում է Մոսկվայի կոնսերվատորիայի դիրիժորական բաժինը, սովորում է Ն.Մալկոյի, Կ.Սարաջևի և Ն.Գոլովանովի ղեկավարությամբ։
1928 թվականի մարտին տեղի ունեցավ երիտասարդ դիրիժորի ավարտական համերգը. Նրա ղեկավարությամբ Մեծ թատրոնի նվագախումբը կատարեց Չայկովսկու վեցերորդ սիմֆոնիան և Ստրավինսկու Պետրուշկան։ Ասպիրանտուրա ընդունվելուց հետո Գինցբուրգը Կրթության ժողովրդական կոմիսարիատի, Մեծ թատրոնի և Կոնսերվատորիայի կողմից ուղարկվել է Գերմանիա՝ հետագա կատարելագործման համար։ Այնտեղ ավարտել է (1930) Բեռլինի բարձրագույն երաժշտական դպրոցի ռադիոյի և ակուստիկայի բաժինը, իսկ 1930–1931 թթ. անցել է Գ.Շերհենի դիրիժորական կուրսը։ Դրանից հետո խորհրդային երաժիշտը վերապատրաստվել է Բեռլինի օպերային թատրոնում՝ Լ. Բլեչի և Օ. Կլեմպերերի մոտ։
Վերադառնալով հայրենիք՝ Գինցբուրգը սկսեց ակտիվ ինքնուրույն ստեղծագործական գործունեություն։ 1932-ից աշխատել է Համամիութենական ռադիոյում որպես դիրիժոր, իսկ 1940-1941 թթ. – ԽՍՀՄ պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի դիրիժոր։ Գինցբուրգը կարևոր դեր է խաղացել մեր երկրում նվագախմբային մշակույթի տարածման գործում։ 30-ականներին կազմակերպել է սիմֆոնիկ անսամբլներ Մինսկում և Ստալինգրադում, իսկ պատերազմից հետո՝ Բաքվում և Խաբարովսկում։ Նրա ղեկավարությամբ մի քանի տարի (1945-1948) աշխատել է Ադրբեջանական ԽՍՀ սիմֆոնիկ նվագախումբը։ 1944-1945 թթ. Գինցբուրգը մասնակցել է նաև Նովոսիբիրսկի օպերայի և բալետի թատրոնի կազմակերպմանը և այստեղ ղեկավարել բազմաթիվ ներկայացումներ։ Հետպատերազմյան շրջանում ղեկավարել է Մոսկվայի մարզային նվագախումբը (1950-1954 թթ.)։ Ի վերջո, դիրիժորի կատարողական պրակտիկայում նշանակալից տեղ են զբաղեցնում հյուրախաղերը երկրի մշակութային օջախների ճնշող մեծամասնությունում։
«Մեծ մասշտաբով կատարող, հատկապես տարված օրատորիայի տիպի մեծ ձևերով, նվագախմբի փայլուն գիտակ Լ. Գինցբուրգն ունի երաժշտական ձևի անսովոր սուր զգացողություն, վառ խառնվածք»,- գրում է նրա աշակերտ Կ. Իվանովը։ Դիրիժորի հսկայական ու բազմազան երգացանկը ներառում է ռուս դասականների ստեղծագործությունները (Չայկովսկի, Ռախմանինով, Սկրյաբին, Գլազունով)։ Լ.Գինցբուրգի տաղանդն առավել ցայտուն դրսևորվել է արևմտյան դասական ստեղծագործությունների (Մոցարտ, Բեթհովեն և, հատկապես, Բրամս) կատարմամբ։ Նրա կատարողական գործունեության մեջ ակնառու տեղ է զբաղեցնում խորհրդային կոմպոզիտորների ստեղծագործությունը։ Նրան են պատկանում խորհրդային երաժշտության բազմաթիվ ստեղծագործությունների առաջին կատարումները։ Լ.Գինցբուրգը մեծ էներգիա և ժամանակ է տրամադրում երիտասարդ հեղինակների հետ աշխատելուն, որոնց ստեղծագործությունները նա կատարում է։ Գինցբուրգն առաջին անգամ ղեկավարել է Ն.Մյասկովսկու (Տասներեքերորդ և տասնհինգերորդ սիմֆոնիաներ), Ա.Խաչատրյանի (Դաշնամուրի կոնցերտ), Կ.Կարաևի (Երկրորդ սիմֆոնիա), Դ.Կաբալևսկու և այլոց ստեղծագործությունները։
Հատուկ ուշադրություն պետք է դարձնել պրոֆեսոր Լ. Գինցբուրգի արժանիքներին դիրիժորի հերթափոխը կրթելու գործում: 1940 թվականին դարձել է Մոսկվայի կոնսերվատորիայի դիրիժորական ամբիոնի վարիչ։ Նրա աշակերտներից են Կ. Իվանովը, Մ. Մալունցյանը, Վ. Դուդարովան, Ա. Ստասևիչը, Վ. Դուբրովսկին, Ֆ. Մանսուրովը, Կ. Աբդուլաևը, Գ. Չերկասովը, Ա. Շերեշևսկին, Դ. Տյուլինը, Վ. Էսիպովը և շատ ուրիշներ։ . Բացի այդ, Գինցբուրգի մոտ սովորել են բուլղարացի, ռումինացի, վիետնամցի, չեխ երիտասարդ դիրիժորներ։
L. Grigoriev, J. Platek, 1969 թ